Yaklaşık 3000 yıl öncesine kadar, Yeni Dünya’nın Mezoamerikan bölgesinde, bugünün Meksika’sında ve Kuzey Orta Amerika’da benzersiz bir astroloji biçimi gelişmeye başladı. Batı zodyağımız gibi bir alan değil, zamanın 20 burç dizisi gelişti ve bugüne kadar sürdürülen büyük bir astrolojik geleneğin çekirdeği haline geldi. Bu geleneğin anahtarı 20 burç döngüsü ve toplamındaki 260 günlük astrolojik takvimdir.
Kutsal takvim veya kehanet takvimi olarak da bilinen 260 günlük astrolojik takvimi, Azteklere kadar diğer büyük kültürler tarafından da kullanılmıştır ve hala Maya halkları tarafından Meksika ve Guatemala’nın daha uzak kesimlerinde kullanılmaktadır. Takvim, 13 kez döngü yapan belirli bir sembolizmi olan 20 günlük bir döngüden oluşur. Yani, aynı dönemde 20 kez tekrar eden 13’lük bir döngü vardır. Bir kişinin doğumu, 20 burçtan biri, gün burcu ve ayrıca 13 günlük bir süre içindeki burç sırasında meydana gelir. Yine, bunlar zodyak gibi alan değil, zaman belirteçleridir. Antropologlara göre, İspanyol fatihlerin işgalinden bu yana takvimin hayatta kalmasına rağmen, temel sembollerin anlamları biraz bozulmuştur.
Birçok kişi Maya takvimini duydu. Daha doğru bir şekilde “Uzun Sayım” (Long Count) denir, bu zaman tutma geleneği esasen astrolojiktir – ve bu, antik çağın Mundan Mesoamerica astrolojisiydi. Uzun Sayım 5,125 yıllık bir dönemdir ve kabaca Ekinoksların presesyonun olarak adlandırılan 25.600 yıllık döngülerinin uzunluğunun beşte birine denk gelir. Antik Maya bu dönemi, bizim takvim yılımız gibi aylara, haftalara ve günlere bölünmüş gibi daha küçük parçalara böldü. Uzun Sayım’ın en önemli bölümü 260 katun veya yaklaşık 20 yıllık dönemlerdir. Her katun, bir insan kuşağının uzunluğu dışında bir gün burcu gibi işlev görür.
Yirmi günün çoğu Batı zodyağı ve 12 yıllık Çin döngüsü gibi, hayvanlarla adlandırılmıştır. Hayvanlar erken kültürlerde yaşamın önemli bir parçasıydı. Her hayvanın kendine özgü bir karakteri vardı ve bir kişiliği bir hayvanla ilişkilendirerek tanımlamak uygundu. Bugün bunu bir kişiye yılan dediğimizde ya da öküz gibi olduğunu söylediğimizde de yapıyoruz. Ülkelerin de resmi hayvanları var. Adlandırılmış yirmi günün on tanesi hayvanlara atıfta bulunmaktadır. Diğer on tanesi doğa, bitki veya yaşam deneyimlerini ifade eder. Batı astrolojisinde, kişi belirli bir burç altında doğar veya daha doğru bir şekilde Güneş, doğumunda belirli bir burçtadır. Aynı şekilde Aztek kutsal takviminde de kişi, adlandırılmış yirmi günden biri tarafından “yönetilen” bir gün içinde doğar.
Antik zamanlarda, kutsal takvimin ve yirmi günün bilgisi, hem rahipler hem de takvim uzmanları tarafından tutulurdu. Maya topraklarında bu insanlara gün tutucuları deniyordu. Astrolojik takvim için kullanılan Aztek kelimesi “tonalpouhalli”dir ve günlerin sırası “kader kitabı” anlamına gelen “tonalamatl” adlı resimli kitaplarda tutulmuştur. Bir çocuk doğduğunda, ebeveynler doğum tarihinin adını öğrenmek için bir rahibe veya okuyucuya giderlerdi. Çocuğun adının bir kısmı o günün adı oluyordu. Aztek dönemine ait el yazmalarında, kişiler genellikle takvim adlarıyla anılırdı. Böylece ebeveynler çocuğun kaderini, karakterini ve mesleğini de öğrenirlerdi. Kötü bir kaderden kaçınmak için çocuklarını daha iyi bir günde vaftiz ederlerdi.
Kutsal takvim ayrıca hayırlı zamanları bulmak için kullanılırdı. Tüccarlar uzun bir yolculuğa çıktıklarında astrolojik takvim okuyucularına danışırlardı. Bir iş gezisi için tercih edilen gün 1-Yılan günüydü. Aynı şekilde, ordu eylemlerini zamanlamak için kullanırdı. Bireyler astrologlara danışarak soruların cevaplarını ve hastalık tedavisini bulabilirlerdi. Eski Çin’den gelen büyük ilahi metin olan IChing gibi astrolojik takvim de insanlar için yol gösterici bir güçtü.
Son olarak, tutulmalar, gezegen kavuşmaları ve gezegenin hareketleri gibi gökyüzü olayları, meydana geldiği zaman burçlarına göre yorumlanırdı. Mezoamerikan astrolojik geleneğinin çekirdeğini oluşturan yirmi burç veya sembol, zodyakın on iki burcu gibi, belirli bir diziyi takip ederler ve bir tür evrimsel hareketi sembolize ederler. Gün burçlarının her biri Doğu, Kuzey, Batı ve Güney düzenindeki dört yönden birine atanır. Bu beş kez tekrarlanır – 260 günlük takvimin kilit yirmi burcunu oluşturan beş set dört burçtan oluşur. Batı astrolojisinde 4 element, Ateş, Toprak, Hava ve Su’yu Batı zodyağın 12 burcunun her birinin bir sınıflandırması olarak görebiliriz. Doğu’nun burçları güçlü ve başlatıcıdır, Batı’nın işaretleri ise ilişki ile ilgilidir. Bu horoskobun yönsel bağlantısıyla benzerdir. Asc doğu, Dsc batıda başlar. Kuzey burçları daha zihinsel Güney burçları daha duygusaldır.
1-1. gün burçlarının ilkine Timsah denir. Doğu’nun burcudur ve onu sırasıyla kuzey, batı ve güney burçları takip eder. Bu burç altında doğan insanlar agresif, koruyucu, enerjik, yaratıcı ve inisiyatif alan kişilerdir. Kişisel bir güçleri vardır ve bunları kullanarak yaratıcı ya da baskın hale gelebilirler. Hem Mao Tse Tung hem de Walt Disney bu burç altında doğmuştur.
2-2.gün burcu, akıl ve iletişimin bir işareti olan Rüzgar’dır. Bu burç mensupları genellikle çok yönlüdür, aynı zamanda idealist ve romantiktirler. Sıklıkla bağlılık sorunları ile mücadele ederler. Elizabeth Taylor ve Richard Pryor Rüzgar burcunda doğmuşlardır.
3-Ardından katı yapıları ve gelenekleri yöneten Ev gelir. Bu burç altında doğanlar derin ve içgözlem yeteneğine sahiptir ve aynı zamanda kendilerini heybetli bir varlık yansıtmaya eğilimlidirler. Güvenlik ihtiyaçlarını karşılamak için uzun ve çok çalışırlar. Marlene Dietrich ve Fidel Castro bu burçta doğmuşlardır.
4-Kertenkele performans, cinsel olgunluk ve bağımsızlığın burcudur. Bu burç yüksek standartlara ulaşmaya çalışan kişilere işaret eder. Onlar için Benlik saygısı önemlidir ve genellikle dikkat çekmek isterler. Bill Cosby ve Paul Gauguin bu burç altında doğmuşlardır.
5-Gün burcu Yıldız, Timsah burcu gibi, doğunun burcudur ve bir sonraki dört burç kümesiyle başlar. Duygusal kargaşaya ek olarak güç ve karizmayı yönetir. Bu burcun mensupları zeki ama aynı zamanda aşırılıkçı davranışlar gösterirler. Bu burçta olanlar Marilyn Monroe ve Warren Beatty’dir.
6- Ertesi gün burcu olan Ölüm, kişisel fedakarlığı ve değişimin kabulünü sembolize eder. Politika ve pratikliğin burcudur ve ait oldukları toplum için çok çalışan kişiler bu burçtan çıkarlar. George Bush ve Jane Fonda bu burç altında doğmuştur.
7- Geyik birçok yönden çelişkili bir gün burcudur. Bu burç mensupları için topluluk ve aile çok önemlidir, ancak göçebe içgüdülerinde özgür davranmak isterler. Geyik türleri çok şehvetli, sanatsal ve hatta eksantriktir. Prens Charles ve Mozart, Geyik burcudur.
8- Aklın, oyunların ve rekabetin burcu olan Tavşan, her zaman bir şeyler yapması gereken aktif zihinleri olan insanlar yaratır. Müzik ve mizahtan hoşlanırlar, ancak zaman zaman tartışmacı ve hatta yıkıcı da olabilirler. Elvis Presley ve Jimi Hendrix Tavşan burcudur.
9- Su, doğunun bir sonraki burcudur; duygusal gücü ve liderliği temsil eder. Bu burç altında doğan insanlar güçlü duygular ve dürtülerle mücadele ederler. Hayalperest ve psişiktirler. Hem George Washington hem de John Lennon bu burç altında doğmuşlardır.
10- Köpek, sadakat ve liderlik burcudur. Tutarlılık ve bağlılık altında doğan insanları karakterize eder. İyi takım oyuncularıdır, genellikle çok yaratıcıdırlar ve otorite pozisyonları için sabırla çalışırlar. Ayrıca gezmekten hoşlanırlar, ancak bölgelerinden çok uzağa değil. Mark Twain ve Yasir Arafat bu buç altında doğmuşlardır.
11- Maymun, performans sanatçısı veya aktörün burcudur. Burç insanının dikkat etmeye ihtiyacı vardır ve genellikle sahne veya iletişim sanatları icra ederler. Sosyal olarak aktif olmalarına rağmen, sık sık yakın ilişkilerle mücadele ederler. Ronald Reagan, Sean Connery bu burcun mensubudurlar.
12- Çim, kullanışlılık, uzlaşma ve iyileşmenin gün burcudur. Bu burç altında doğan insanlar kolay geçimlidir, ancak aynı zamanda çok dokunaklıdırlar da, derin acı ve hislerini gizlerler. Başlamakta yavaştırlar ama bir kez yaptıkları zaman durmazlar. Friedrich Nietzche ve Hugh Hefner bu burç altında doğmuşlardır.
13- Doğu’nun dördüncü burcu olan Güçlü Kamış, dört günlük burçların bir sonraki setini başlatır ve bilgi, güçlü görüşler ve güçlülük ile ilişkilidir. Bu burç altında doğan insanlar genellikle popüler, başarılı ve yetkin, insan doğası hakkında derin bilgiye sahiptirler. Ancak entelektüel açıdan katı olup ve tartışmaya eğilimli olabilirler. Franklin D. Roosevelt, Carl Jung ve Sigmund Freud gibi bu burç altında doğmuşlardır.
14- Sırada Edgar Cayce ve Paul Newman’ın gün burcu olan Vahşi Kedi geliyor ve psişik yetenekleri ve danışmanlığı yönetiyor. Diğer insanların hayatlarıyla ilgilenmekten korkmadıkları için iyi şifacılar ve danışmanlardır. Genellikle manevi veya dini konularda derinden hareket ederler.
15- Sonra Kartal gelir, detaylara dikkat ve vizyon ile ilişkili bir gün burcudur. Bu burç altında doğan insanlar genellikle bağımsız, mükemmeliyetçidir ve teknik olarak düşüncelidir. Çok hırslı ve eleştirel olabilirler, ancak kaçmayı da severler. Bu açık fikirli gün burcunda doğanlar, J.F. Kennedy ve Cary Grant’dir.
16- Akbaba, otorite ve hiyerarşinin gün burcudur. Bu burç altında doğanlarda statü bilinci vardır ve yüksek mevkilere yönelirler ya da bu pozisyonun kurbanları olabilirler. Hayatla yüzleşmeyi öğrenen ciddi insanlardır. Genellikle hayata karşı serttirler ve duygusal olarak ulaşılması zor insanlardır. Ayn Rand ve William F. Buckley III bu burç altında doğmuşlardır.
17- Son dört günlük burç seti, doğudaki başka bir burç olan Deprem ile başlar. Bu, güçlü entelektüel faaliyetin ve ilerici düşünmenin burcudur. Bu burç altında doğan insanlar genellikle tartışmacıdırlar, çünkü ideallere güçlü bir şekilde yeni bir düzen uygulama işi olduğuna inanırlar. Benjamin Franklin ve Alfred Hitchcock bu burçtandırlar.
18- Bıçak, hem fedakarlığın hem de kişisel çıkarların burcudur. Sonuç olarak, bu burç altında doğan insanlar sık sık yakın ilişkilerde mücadele ederler. Ayrıca uzlaşmacı, çok sosyal ve bazen boşturlar. Örnekler Peter Sellers ve Jackie Onassis.
19- Yağmur aklın, merhametin ve iyileşmenin burcudur. Burcun insanları genç, huzursuz, zihinsel olarak aktif ve arkadaş canlısıdır. Danışmanlık ve şifa veren mesleklerde genellikle çok başarılıdırlar. Bu kişiler arınma ile ilgilenirler. Pete Seeger ve Sandra Day O’Connor bu burç altında doğmuşlardır.
20- Güzelliğin, mükemmelliğin ve idealin sembolü olan çiçek, yirmi gün burçlarının sonuncusudur. Bu insanlar ısrarcı, hayalperest, sosyal olarak garip, ama her zaman iyi niyetlidir. Adanmış arkadaşlar ve sevgililerdir, ancak gerçekçi olmayan beklentiler nedeniyle genellikle ilişkilerde acı çekerler. Albert Einstein ve Vincent Van Gogh, Çiçek gün burcudur.
Bu burçların anlaşılması, zodyak anlayışına benzer şekilde, Mezoamerikan astrolojisinin anahtarıdır. Olağanüstü bir kişilik matrisi sunan, çoğu durumda doğum zamanı gerektirmeyen bir sistemdir. Bu sistem bir kendini tanıma aracıdır. Mezoamerikan astrolojisinin çekirdeği olan gün burçları Yeni Dünya medeniyetinin en büyük entelektüel başarılarından biridir ve 21. yüzyılda tekrar yaşar.
Gün burcu ve 13 günlük burcu belirleme (tam bir Mezoamerikan burcundaki öğelerin sadece ikisi, muhtemelen en önemlileri olsa da) geçmişte bu kısa makale için çok uzun olan tablolara sahipti. Artık bilgisayar yazılımı ile hesaplamalar hemen yapılır.
Bruce Scofield,2006 Çeviren: Gülden Bulut