Mizaç, her bireyin yaşadığı deneyimlere ve sosyal etkileşime nasıl bir duyarlılık göstereceğini belirten doğuştan gelen özelliklerdir. Her birey farklı mizaç özelliklerinde dünyaya gelir. Kişiliği belirleyen en önemli unsurlardan biridir mizaç.

Mizaç hipokratik tıpta ele alınmıştır. Hipokrat, sağlığın ve hastalığın doğayla ilişki olduğunu belirtiyordu. Ona göre, eğer doğal iyileştirici güçlerle uyum içinde çalışılır ve bir de bu teknikler hasta üzerinde uygulanırsa iyileşme sağlanabilir. Bu noktada doğanın bileşenlerinin neden oluştuğunu incelemelidir. Evrenin bir parçası olan doğa hangi kaynaklardan oluşmuştur?

İlk çağ filozoflardan Empedokles evreni ve içeriğindeki doğayı toprak, ateş, have ve sudan oluştuğunu belirtiyordu. Aristoteles bir adım öteye giderek element sözcüğünü kullandı ve elementleri detaylandırdı. Her element soğuk veya sıcak, kuru veya nemli bir tabiata sahipti. Ay-altı diye isimlendirdiği her canlı bu element bileşimlerinden oluşuyordu. Hipokrat’ın temel aldığı ana kaynak da burasıydı. İnsan vücudu, küçük bir dünyadı ve evreni oluşturan dört elementin özelliklerini yansıtıyordu. Hipokrat da buradan yola çıkarak element, mizaç ve sağlığı ilişkilendirdi. Dört element, bedenimizdeki dört sıvıya karşılık geliyordu. Element dağılımı ve etkileşimi hastalıklara neden oluyordu. Aşağıdaki şekilde her elemente bir vücut sıvısı ve her elemente bir mizaç atadı. Mizaçları aşağıdaki gibi detaylandırdı.

1.Sanguine:

Kan pıhtısının üst kısmı kırmızı olarak görülüyordu. Kanın bu kısmını “kanlı” anlamına gelen Latince sanguineus denmiş ve daha sonra sanguine olarak tanımlamıştır. Sanguine mizaç sağlığı, dengeyi, karışımı ve aşırılıklarından kaçınmayı ifade eder. Bu mizaç, ılımlı gezegen Jüpiter tarafından yönetilen ılımlılaştırma ve nemlendirme etkisiyle ele alınır ve ilkbahar ve hava elementi ile ilişkilidir.

2.Kolerik: Kanın pıhtıdan ayrıldığında serum içinde sarı safra görülür. Ona Latince cholericus, Yunanca cholerikós, tezcanlı, sabırsız ve kolayca kızan anlamına gelir. Bu mizaç Mars tarafından yönetilir. Yaz mevsiminin ve ateş elementiyle ilişkilidir. Doğası sıcak ve kurudur.

3.Flegmatik: Kan parçalara ayrıldığında beyaz kısmı, discharge anlamına gelen, Latin phlegma olarak adlandırılır. Flegmatik tip, tembel, uyuşuktur. Empati yeteneği gelişmiş olduğundan diğerlerinden kolay etkilenir. Nemlendiren ve soğutan etkisinden dolayı Venüs ve Ay, su elementi ile ilişkilendirilir. Kış mevsiminin soğuk ve nemli doğasıyla ilişkilidir.

4.Melankolik: Pıhtının en alttaki siyah parçası, siyah safra olarak tanımlanmıştır, Yunanca melan (siyah) ve cholerikós (safra) sözcüklerinden oluşur. Bu mizaç soğuk ve kurudur,sonbahar mevsimiyle ilintilidir. Mars ve Satürn tarafından yönetilir. Bu mizaca sahip olan kişi, toprak elementi özelliklerine sahiptir, Ketum ve dayanıklı bir yapıları vardır.

Gülden Bulut, Ocak 2020